Statystyki są zatrważające. Każdy rok przynosi w naszym kraju około 100 tys. nowych zawałów serca. Mniej więcej jedna trzecia osób umiera. Ilu tragedii można by uniknąć, znając podstawowe zasady pomocy w przypadku zawału serca? Warto zadać sobie trochę trudu, aby wiedzieć jak rozpoznać zawał serca i jakie kroki podjąć w przypadku jego wystąpienia.
Warunkiem podstawowym prawidłowej pracy serca jest dostarczanie mu za pośrednictwem naczyń wieńcowych odpowiedniej ilości tlenu. Mniejsza ilość tlenu lub przerwanie jego dopływu w wyniku zamknięcia tętnicy wieńcowej, prowadzi do martwicy tkanki mięśnia sercowego, czyli zawału. Bez względu na przyczyny zawału serca, jego objawy są dosyć charakterystyczne. Należą do nich:
– piekący ból zlokalizowany w obrębie klatki piersiowej, charakteryzujący się promieniowaniem na ramiona, ręce, szyję oraz brzuch;
– duszności;
– nudności i wymioty;
– zimny pot;
– pogłębiający się szok oraz uczucie strachu, a nawet panika.
Kiedy dochodzi do zawału serca
Do zawału może dojść w każdej chwili i w każdym miejscu: w domu, w miejscu pracy, na ulicy. O zdrowiu i życiu chorego mogą decydować sekundy. Kiedy znamy podstawowe objawy zawału serca, jego rozpoznanie nie powinno sprawić większych trudności. Należy wówczas bezzwłocznie podjąć odpowiednie działania. W przypadku, gdy chory jest nieprzytomny, należy ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej. Jeżeli nie stracił przytomności najbardziej odpowiednia będzie pozycja półsiedząca. W obu przypadkach ważne jest, aby usunąć te części garderoby, które mogą powodować trudności w oddychaniu. Rozwiążmy więc krawat, szalik, apaszkę, odepnijmy guziki przy kołnierzyku. Pozycja, którą na ogół stosuje się przy zasłabnięciach, a więc z nogami uniesionymi do góry, w przypadku zawału jest dla chorego niekorzystna.
Kolejny krok to wezwanie karetki pogotowia. Na tym jednak nasza rola nie powinna się skończyć. Do czasu przyjazdu karetki musimy cały czas kontrolować tętno i oddech chorego. W przypadku utraty przytomności, ustania pracy serca i oddechu konieczne jest podjęcie reanimacji krążeniowo-oddechowej. Wykonanie sztucznego oddychania oraz masażu serca może uratować życie chorego.
Jak reagować przy zawale serca
Może zdarzyć się tak, że osoba, u której podejrzewamy zawał, leczy się na serce. Istnieje wówczas duże prawdopodobieństwo, że ma przy sobie nitroglicerynę. Powinna przyjąć jedną dawkę tego leku w momencie pojawienia się bólu. Można również podać jej kwas acetylosalicylowy, czyli popularną aspirynę, ale tylko wtedy, gdy mamy pewność, że nie jest na ten lek uczulona. Oczywiście ratownik medyczny lub lekarz, który przyjedzie do pacjenta powinien zostać poinformowany o wszelkich zastosowanych lekach.
Nieodłącznym elementem pomocy w przypadku podejrzenia zawału powinno być zawsze wsparcie psychiczne. Stan lęku, a nawet paniki, który jest jednym z objawów zawału, pogarsza jeszcze bardziej sytuację. Należy więc zapewnić pacjentowi maksimum komfortu psychicznego oraz poczucia, że w tej niezwykle trudnej dla niego sytuacji nie jest sam.
Trzeba jednak pamiętać, że przede wszystkim natychmiastowe wezwanie i jak najszybsze przybycie karetki pogotowia zdecydowanie zwiększa szansę chorego na przeżycie. Nawet gdy objawy wydają nam się niejednoznaczne i gdy nie jesteśmy przekonani, że mamy do czynienia z zawałem serca, powinniśmy wezwać wykwalifikowaną pomoc medyczną. Szybko podjęta decyzja i reakcja oznaczają sekundy, które są tak cenne w przypadku podejrzenia zawału serca.